 |
 |
Jong withondebossie. |
Volwasse plant en groenhondebossie (inlas). |
 |
Blom-are en blinkswart sade (inlas). |
 |
Wit wollerige skynsel en rooi-pers stingels. |
Wetenskaplike naam: Chenopodium album
Afrikaanse naam: Withondebossie, bloubossie, hondepisbossie,
seepbossie of varkbossie
Engelse naam: White goosefoot, fat hen, wild spinach
Kort beskrywing
Hondebossie is ‘n eenjarige, veelvertakte, regop kruid wat tot 1,5 m hoog kan groei. Hierdie onkruid het stewige penwortels en die stingel is gerib, groen-gelerig, dikwels rooierig gestreep en haarloos.
Die blare is enkelvoudig, afwisselend gerangskik en varieer van lanset- tot eiervormig. Blaarrande kan wissel van glad tot onreëlmatig getande rande. Blare is gewoonlik donkergroen aan die bokant en melerig-wit aan die onderkant.
Saailinge kan ook “wollerig” vertoon as gevolg van die wit verkleuring op die jong blare. Blare kan tot 5 cm lank en 3 cm breed wees. Hondebossie se blomme is groen, in digte eindstandige en okselstandige pluime, sonder ‘n kroon, met vyf gekielde kelkblare. Die sade is lensvormig, blinkswart en tot 1,5 mm in deursnee.
Verspreiding
Daar word ook algemeen na die onkruid as “morog” of misbredie verwys, maar dit moenie verwar word met Amaranthus-spesies wat ook eetbaar is nie. Dit kom wydverspreid in Suid-Afrika voor, is rypbestand en kom algemeen voor in wintergewasse.
Beheer
Bewerking
Withondebossie kan beheer word deur middel van ‘n vlak bewerking in die saailingstadium.
Chemies
Die doeltreffendste manier van beheer is deur middel van onkruiddoders. Verskeie onkruiddoders is geregistreer vir die beheer van withondebossie in mielies en koring (Tabel 1 en Tabel 2). Volg die spesifieke aanduidings en dosisaanwysings slaafs na op elke produk se etiket. Groenhondebossie is ook ‘n Chenopodium spp. (C. carinatum) en alhoewel meeste onkruiddoders in Tabel 1 en 2 ook groenhondebossie kan beheer, moet produsente steeds seker maak watter Chenopodium spp. op elke produk se etiket aangedui word. Kontak altyd ‘n betroubare chemiese adviseur voor die gebruik van enige chemikalieë om die korrekte dosis en spesifikasies op die etiket na te kom. Alle onkruiddoders wat geregistreer is vir die beheer van onkruide, is saamgevat in die publikasie A guide to the chemical control of weeds in South Africa. A CropLife South Africa Compendium.
TABEL 1: Breëblaar-onkruiddoders geregistreer op mielies vir die beheer van withondebossie.
| Aktiewe bestanddeel | Formule | Tyd van toediening |
|---|---|---|
| 2,4-D | 480 g/liter | Voor-opkomstoediening vyf tot ses dae na plant Na-opkoms wanneer gewas 30 cm hoog is anders gebruik val-arms vir gerigte bespuitings |
| 2,4-D/dicamba | 240/80 g/liter | Na-opkoms wanneer onkruide aktief groei, vyf- tot sesblaar-stadium |
| acetochlor/atrasien/simasien | 160/165/165 g/liter | Voor-opkoms tydens of net na plant |
| acetochlor/atrasien/terbuthylazine | 125/187,5/87,5 g/liter
150/225/225 g/liter 178,6/160,7/160,7 g/liter 200/150/150 g/liter 250/225/225 g/liter 350/175/175 g/liter |
Voor-opkoms met-plant of binne drie dae na plant
Vroeg na-opkoms – nie later as vierblaar-stadium van onkruid |
| alachlor/atrasien | 336/144 g/litre | Voor-opkoms, met-plant of binne twee dae na plant. Sommige produkte kan nie op sandgrond met 16% klei en laer gebruik word nie |
| atrasien | 500 g/liter
900 g/kg |
Voor-opkoms op goed voorbereide saadbed Vroeg na-opkoms, tweeblaar-stadium van onkruid |
| atrasien/cyanazine | 167/333 g/liter
250/250 g/liter |
Voor-opkoms of vroeg na-opkoms |
| atrasien/mesotrione/s-metolachoor | 208,5/26,8/208,5 g/liter | Voor-opkomstoediening |
| atrasien/metazachloor/terbuthylazine | 210/60/210 g/liter | Voor-opkoms, binne drie dae na plant Kan opgevolg word met vroeg na-opkomsbespuiting |
| atrasien/metolachlor | 300/300 g/liter | Voor-opkomstoediening binne drie dae na plant |
| atrasien/metazachloor/terbuthylazine | 174/252/174 g/liter
262,5/175/262,5 g/liter |
Voor-opkoms of vroeg na-opkoms voor breëblaar-onkruid vierblaar-stadium bereik het |
| atrasien/s-metolachoor | 370/290 g/liter | Voor-opkomstoediening net na plant |
| atrasien/s-metolachoor/terbuthylazine | 248,6/102,8/248,6 g/liter | Voor-opkomstoediening |
| atrasien/sulcotrione | 300/125 g/liter | Voor- of na-opkoms toegedien |
| atrasien/terbuthylazine | 250/250 g/liter
270/270 g/liter 300/300 g/liter 450/450 g/kg |
Voor-opkoms of na-opkoms voor vierblaar-stadium van onkruid |
| atrasien/terbutryn | 250/250 g/liter | Voor-opkoms tydens plant of kort na plant |
| bendioxide | 480 g/liter | Na-opkomstoediening |
| bromoxynil | 225 g/liter
400 g/liter 450 g/liter 500 g/liter |
Na-opkoms van onkruid tussen die vier- tot sesblaar-stadium |
| bromoxynil/terbuthylazine | 150/333 g/liter | Na-opkomstoediening |
| dicamba | 480 g/liter
700 g/kg |
Na-opkoms tot gewas 30 cm hoog is |
| dicamba/topramezone | 160/50 g/liter | Vroeg na-opkoms voor sesblaar-stadium, gebruik in tenkmengsel met atrasien of atrasien/terbuthylazine |
| EPTC | 720 g/liter | Voor-plant, ingewerk in grond. Raadpleeg etiket |
| MCPA | 700 g/kg
400 g/liter |
Voor-opkoms binne vyf tot ses dae na plant
Na-opkoms tot gewas 30 cm hoog is |
| mesotrione | 480 g/liter | Voor- of na-opkoms. Gebruik slegs in tenkmengsel van atrasien, atrasien/terbuthylazine, of s-metolachoor |
| mesotrione/s-metolachoor | 83,3/416,7 g/liter | Voor-opkomstoediening |
| s-metolachlor/terbuthylazine | 102,8/497,2 g/liter | Voor-opkomstoediening |
| metribusien | 480 g/liter | Na-opkoms tussen die vier- tot sesblaar-stadium van onkruid in tenkmengsel met 2,4-D of bromoxynil |
| terbuthylazine | 500 g/liter | Na-opkomstoediening saam met 2,4-D/dicamba |
| topramezone | 336 g/liter | Vroeg na-opkoms voor sesblaar-stadium, gebruik in tenkmengsel met atrasien of atrasien/terbuthylazine |
Nota: Sekere grasonkruiddoders, soos acetochlor, s-metolachoor, alachlor en s-dimethenamid kan ook voor-opkoms gespuit word vir beheer van withondebossie in mielies.
Glifosaat kan na-opkoms gespuit word waar onkruiddoder-tolerante mielies geplant is.
TABEL 2: Breëblaar-onkruiddoders geregistreer op koring vir die beheer van withondebossie.
| Aktiewe bestanddeel | Formule | Tyd van toediening |
|---|---|---|
| 2,4-D | 480 g/liter
500 g/liter |
Dien toe tussen groeistadium sewe tot 13 van die koring Slegs in somerreënvalstreke (nie KwaZulu-Natal nie) |
| bendioxide | 480 g/liter | Dien toe op jong, aktief-groeiende onkruide |
| bromoxynil | 225 g/liter
400 g/liter 450 g/liter 500 g/liter |
Onkruide moet ten volle ontkiem wees, nie ouer as sesblaar-stadium
Dien toe wanneer gewas tussen drieblaar- en einde van stoelstadium is Onkruide moet ten volle ontkiem wees, nie ouer as sesblaar-stadium Koring moet tussen drieblaar- en einde van booting-stadium wees |
| bromoxynil/pyrasulfotole | 210/37,5 g/liter | Slegs in winterreënvalstreke, tussen vier- tot sesblaar-stadium |
| carfentrazone-ethyl/
metsulfuron-methyl |
400/100 g/kg | Wes-, Suid- en Oos-Kaap, koring in drie- tot vyfblaar-stadium |
| chlorsulfuron | 750 g/kg | Koring in twee- tot vyfblaar-stadium |
| chlorsulfuron/metsulfuroon-metiel/tribenuron-methyl | 119/79/222 g/kg | Wes-, Suid- en Oos-Kaap, koring in vier- tot sesblaar-stadium |
| dicamba | 700 g/kg | Slegs in tenkmengsel met Enhancer (10 g – 12 g) + Reaper (10 g) + hulpmiddel |
| diflufenican | 500 g/liter | Slegs in winterreënvalstreke, koringplante moet goed gevestig wees, lees etiket |
| florasulam/flumetsulam | 75/100 g/liter | Slegs in winterreënvalstreke. Dien toe tussen tweeblaar en voor einde van halmvorming van koring, wanneer onkruide saailinge is |
| iodosulfuron-methylsodium/
mefenpir-dietiel |
50/150 g/kg | Slegs in winterreënvalstreke, tot vierblaar-stadium van die onkruid of 3 cm lank |
| iodosulfuron-methylsodium/metsulfuron- methyl/mefenpir-dietiel |
30/30/90 g/kg | Slegs in winterreënvalstreke, tot vierblaar-stadium van die onkruid of 3 cm lank |
| MCPA | 400 g/liter
700 g/kg |
Dien toe tussen groeistadium sewe tot 13 van die koring.
Hoofsaaklik eenjarige breëblaar-onkruide in droëland-koring |
| metsulfuroon-metiel/
thifensulfuroon-metiel |
68/680 g/kg | Dien toe voor vier- tot vyfblaar-stadium van onkruid |
| metsulfuron-metiel/tribenuron-metiel | 80/300 g/kg
120/600 g/kg |
Wes- en Suid-Kaap, koring in vier- tot sesblaar-stadium Slegs in tenkmengsel met 2,4-D Ester of Voloxynil B 225 EC |
| metsulfuroon-metiel | 200 g/kg
500 g/kg 600 g/kg |
Slegs in winterreënvalstreke, koring in drie- tot vyfblaar-stadium |
| prosulfuron | 750 g/kg | Dien toe voor vier- tot vyfblaar-stadium van onkruid |
| pyraflufen-ethyl | 20 g/liter | Slegs in winterreënvalstreke, dien toe as tenkmengsel by twee- tot vierblaarstadium van die onkruid Dien toe in tenkmengsel met MCPA en bromoxynil |
| thifensulfuron-methyl | 750 g/kg | Wes-, Suid- en Oos-Kaap, Slegs in tenkmengsel met Enhancer plus hulpmiddel, koring in twee- tot vyfblaar-stadium, nie later as vier weke na onkruidopkoms nie |
| triasulfuron | 750 g/kg | Wes- en Oos-Kaap, dien toe tydens plant |
| tribenuron-methyl | 750 g/kg | Slegs in winterreënvalstreke en besproeiingskoring in somerreënvalstreke, koring in drie- tot vyfblaar-stadium |
| trifluralin | 480 g/liter | Gebruik slegs in geplante lande, lees etiket |
Kontak die skrywers by elbe.hugo@syngenta.com (Elbe Hugo) en deweth@arc.agric.za (Hestia Nienaber).
