 |
 |
‘n Jong, aktief groeiende saailing. |
Volwasse dubbeltjie. |
 |
 |
Saadvrugte. |
Bloeiwyse en vorming van die saadvrug. |
Wetenskaplike naam: Tribulus terrestris
Afrikaanse naam: Dubbeltjie, platdubbeltjie, volstruisdoring
Engelse naam: Common dubbeltjie, Devil’s thorn, burnut
Kort beskrywing
Dubbeltjies is ‘n lastige eenjarige, inheemse, plat-groeiende onkruid wat horisontaal kan versprei tot 1 m in deursnee.
Die onkruid vertak maklik en het ‘n stewige, diep penwortelstelsel. Vertakte stingels is bruin-groen en behaard met kenmerkende enkelveervormige saamgestelde blare waarvan een paar altyd korter is as die teenoorstaande paar.
Blare vertoon helder blinkgroen aan die bokant. Weens die teenwoordigheid van fyn haartjies vertoon die onderkant dofgroen tot wit. Heldergeel blommetjies met ‘n deursnit van ongeveer 1 cm word enkel gedra op ‘n steeltjie.
Jong vrugte waarin saad voorkom, is groen en vlesig, maar word houtagtig met twee lang en twee korter stekels. Saadvrugte se stekels is baie skerp en haak aan diere se wol, pels en pote asook aan skoensole en trekkerbande en word sodoende versprei.
Dubbeltjies plant slegs met saad voor. Verlepte dubbeltjies (warm, droë toestande) kan giftig wees vir skape en sogenaamde geeldikkopsiekte veroorsaak.
Verspreiding
Dubbeltjies kom regoor Suid-Afrika voor, maar is veral in die westelike dele van die Noordwes Provinsie ‘n groot probleem op sanderige grond en kan ‘n sterk mededinger vir vog wees. Dubbeltjie-saad het die vermoë om onder baie droë toestande steeds suksesvol te ontkiem en groei.
Beheer
Bewerking
Weens die prominente penwortelstelsel kan dubbeltjies maklik meganies beheer word deur die penwortel onder die grond af te sny.
Chemies
Voor-opkoms onkruiddoders gee wisselvallige beheer waar dubbeltjies ‘n ernstige probleem is (hoë infestasievlakke). Genoegsame grondvog is nodig om die voor-opkoms onkruiddoders in die grond te aktiveer en effektiewe beheer te verskaf.
TABEL 1: Onkruiddoders geregistreer op mielies vir die beheer van dubbeltjie.
| Aktiewe bestanddeel | Formule | Tyd van toediening |
|---|---|---|
| 2,4-D | 480 g/liter | Slegs na-opkoms wanneer gewas 30 cm hoog is, anders moet val-arms gebruik word vir gerigte bespuitings |
| 2,4-D/dicamba | 240/80 g/liter | Na-opkoms wanneer onkruide aktief groei, vyf- tot sesblaar-stadium |
| acetochlor/atrasien/simasien | 160/165/165 g/liter | Voor-opkoms tydens of net na plant |
| acetochlor/atrasien/terbuthylazine | 125/187,5/87,5 g/liter | Voor-opkoms met plant of binne drie dae na plant |
| acetochlor/atrasien/terbuthylazine (met en sonder beveiliger) | 150/225/225 g/liter
200/150/150 g/liter 250/225/225 g/liter 350/175/175 g/liter |
Vroeg na-opkoms nie later as vierblaar-stadium van onkruid |
| atrasien | 500 g/liter | Voor-opkoms op goed voorbereide saadbed. Vroeg na-opkoms, tweeblaar-stadium van onkruid |
| atrasien/cyanazine | 167/333 g/liter
250/250 g/liter |
Voor-opkoms of vroeg na-opkoms |
| atrasien/mesotrione/s-metolachoor | 208,5/26,8/208,5 g/liter | Voor-opkomstoediening |
| atrasien/metazachloor/terbuthylazine | 210/60/210 g/liter | Voor-opkoms, binne drie dae na plant Kan opgevolg word met vroeg na-opkomsbespuiting |
| atrasien/sulcotrione | 300/125 g/liter | Voor- of na-opkoms toegedien |
| atrasien/terbuthylazine | 250/250 g/liter
300/300 g/liter 450/450 g/kg |
Voor-opkoms of na-opkoms voor vierblaar-stadium van onkruid |
| atrazine/terbutryn | 250/250 g/liter | Voor-opkoms tydens plant of kort na plant |
| bendioxide | 480 g/liter | Na-opkomstoediening |
| bromoxynil | 225 g/liter
400 g/liter 450 g/liter 500 g/liter |
Na-opkoms van onkruid tussen die vier- tot sesblaar-stadium |
| bromoxynil/terbuthylazine | 150/333 g/liter | Na-opkomstoediening |
| dicamba | 700 g/kg | Na-opkoms voor gewas 30 cm hoog is |
| dicamba/topramezoon | 160/50 g/liter | Vroeg na-opkoms voor sesblaar-stadium, gebruik in tenkmengsel met atrasien of atrasien/terbuthylazine |
| flumetsulam | 200 g/liter
800 g/kg |
Voor-opkoms, gebruik in tenkmengsel met metolachlor of s-metolachoor |
| glifosaat/mesotrione/s-metolachoor | 250/25/250 g/liter | Na-opkoms slegs op glifosaat-tolerante kultivars |
| halosulfuron | 750 g/kg | Na-opkomstoediening |
| MCPA | 400 g/liter
700 g/kg |
Voor-opkoms binne vyf tot ses dae na plant Na-opkoms tot gewas 30 cm hoog is |
| mesotrione | 480 g/liter | Voor- of na-opkoms. Gebruik slegs in tenkmengsel van atrasien, atrasien terbuthylazine en s-metolachoor |
| s-metolachoor | 960 g/liter | Voor-opkoms binne drie dae na plant |
| s-metolachoor/terbuthylazine | 102,8/497,2 g/liter 312,5/187,5 g/liter |
Voor-opkoms Vroeg na-opkoms, in tenkmengsel met mesotrione |
| metribusien | 480 g/liter | Na-opkoms tussen die vier- tot sesblaar-stadium van onkruid in tenkmengsel met 2,4-D of bromoxynil |
| nicosulfuron | 240 g/liter
40 g/liter 750 g/kg |
Na-opkomstoediening tussen twee- tot sesblaar-stadium van gewas |
| tembotrione/isoxadifen-ethyl | 420/120 g/liter | Na-opkoms toediening in tenkmengsel met atrasien |
| topramezoon | 336 g/liter | Vroeg na-opkoms voor sesblaar-stadium, gebruik in tenkmengsel met atrasien ofatrasien/terbuthylazine |
TABEL 2: Onkruiddoders geregistreer op koring vir die beheer van dubbeltjie.
| Aktiewe bestanddeel | Formule | Tyd van toediening |
|---|---|---|
| 2,4-D | 480 g/liter | Na-opkoms wanneer gewas tussen groeistadium sewe tot 13 is |
| 2,4-D/dicamba | 240/80 g/liter | Na-opkoms wanneer gewas tussen groeistadium sewe tot 13 is |
| bendioxide | 480 g/liter | Na-opkomstoediening wanneer onkruid aktief groei |
| bromoxynil | 225 g/liter
400 g/liter 450 g/liter 500 g/liter |
Na-opkoms voor sesblaar-stadium van onkruid en tussen drieblaar- en stoel-fase van gewas |
| chlorsulfuron | 750 g/kg | Na-opkoms wanneer gewas tussen twee- tot vyfblaar-stadium is |
| chlorsulfuron/metsulfuroon- metiel/ tribenuron-metiel |
119/79/222 g/kg | Na-opkoms wanneer gewas tussen vier- tot sesblaar-stadium is |
| dicamba | 700 g/kg | Na-opkoms slegs toegedien in tenkmengsel met Enhancer (10 g – 12 g) en Reaper (10 g) |
| halosulfuron | 750 g/kg | Na-opkomstoediening |
| MCPA | 400 g/liter
700 g/kg |
Na-opkoms wanneer gewas tussen groeistadium sewe tot 13 is |
| metsulfuroon-metiel | 200 g/kg
600 g/kg |
Na-opkoms wanneer gewas tussen drie- tot vyfblaar-stadium is |
| metsulfuroon- metiel/thifensulfuron | 68/680 g/kg | Na-opkoms tydens vier- tot vyfblaar-stadium van onkruid |
| trifluralin | 480 g/liter | Voor-plant toegedien |
Na-opkomsonkruiddoders gee beter beheer, maar dan moet dubbeltjies so vroeg as moontlik beheer word voordat dit die sesblaar-stadium bereik het. Weens die plat groeiwyse van dubbeltjies moet dit dus beheer word voordat vertakkings plaasvind. Hoe groter die dubbeltjies word, hoe minder effektief sal die na-opkoms onkruiddoders wees. Onkruiddoders geregistreer vir die beheer van dubbeltjies in mielies en koring is saamgevat in Tabel 1 en Tabel 2.
Vir effektiewe beheer moet na-opkomsonkruiddoders met ‘n bymiddel wat die penetrasie van die onkruiddoder bevorder, gemeng word. Sien etiket vir aanwysings en tenkmengsels wat geregistreer is. Kontak altyd ‘n betroubare chemiese adviseur voor die gebruik van enige chemikalieë om die korrekte dosis en spesifikasies op die etiket na te kom.
Kontak die skrywers by elbe.hugo@syngenta.com (Elbe Hugo) en deweth@arc.agric.za (Hestia Nienaber).
